در کشور ایران، جاذبه‌های گردشگری بسیاری وجود دارد که شاید همه ما بار‌ها اسم آن‌ها را شنیده‌ایم و بی‌تفاوت از کنارشان رد شده‌ایم، شاید هم فرصت آن پیش آمده که به این مناطق و جاذبه‌های گردشگری ایرانی سر بزنیم و از آن‌ها بازدید کنیم، آن هم در صورتی که اطلاعات لازم و کاملی درباره آن‌ها نداریم. قطعاً زمانی که یکی از زیبایی‌های کشورمان را بشناسیم و اطلاعاتی کافی از آن به دست آوریم می‌توانیم با تمرکز و البته لذت بیشتری از آن بازدید کنیم و خاطرات شیرینی را برای خودمان و البته اعضای خانواده‌مان به جای بگذاریم.
روستای ابیانه از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است که به عنوان یکی از مرتفع‌ترین نقاط مسی کشور ایران شناخته می‌شود. این روستا در واقع در فاصله 40 کیلومتری بخش شمال غربی شهرستان نطنز بوده و در دامنه کوه کرکس قرار دارد که ارتفاع آن به چیزی حدود 2222 متر از سطح دریا می‌رسد. این روستا در سال 1354 به عنوان یکی از آثار ملی ایرانی به ثبت رسید. روستای ابیانه از نظر تاریخی حرفی برای گفتن دارد.
بررسی‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که قدمت روستای ابیانه به چیزی حدود 1500 سال قبل باز می‌گردد و حتی در آن زمان نیز شهرت خیلی زیادی داشته است. عمارت‌های قدیمی روستای ابیانه در زمان سلسله‌های سلجوقیان، قاجاریان، ساسانیان و همین‌طور صفویان طراحی و ساخته شده‌اند. به همین دلیل نیز یکی از اصلی‌ترین دلایل جذابیت این روستا، قدیمی بودن آن است. طبیعتاً یکی از بنیادی‌ترین دلایل برای زیبایی و البته شهرت روستای ابیان، معماری زیبا و خیره‌کننده آن است.
روستای ابیانه به شکل پلکانی ساخته و طراحی شده است. دلیل آن هم این است که این روستا در دامنه کوه قرار گرفته و شیب این دامنه، امکان ساخت خانه‌هایی خطی را نداشته است. وقتی از دور به این روستا نگاه کنید می‌توانید روستا‌هایی چند طبقه را ببینید که به شکل عجیب و زیبایی ساخته شده ند. نباید نادیده گرفت که سرازیر شدن سیلاب‌ها در بستر دره و کوهستان‌های مشرف به روستای ابیانه نیز در ساخت پلکانی این روستا تاثیرگذار بوده‌اند.
در این روستا خانه‌ها با آجر و خشت ساخته شده‌اند و اتاق‌های آن‌ها با پنجره‌های چوبی به شکل‌های ارسی، ایوان و همین‌طور طارم‌های چوبی طراحی شده‌اند. به همین دلیل است که بافت تاریخی و سنی این روستا حرف اول را می‌زند. نکته جالب دیگر در رابطه با معماری روستای ابیانه، استفاده از خاک رس است. با سفر به این روستا مشاهده خواهید کرد که نمای خانه‌ها با استفاده از خاک رس پوشانده شده‌اند و همین موضوع، نوعی یکدستی و نظم در میان خانه‌ها ایجاد کرده است.
جالب است بدانید که طراحی روستای ابیانه در دل کوهستان به گونه‌ای است که این روستا را از وزش باد‌های شدید در امان نگه داشته است و همین مسئله نیز در حفظ بنا‌ها و کنترل حرارت نقش بسزایی ایفا کرده است. روستای ابیانه به‌طور کلی دارای آب و هوایی معتدل است و از این بابت می‌توان شرایط آن را تا حدودی ایده‌آل دانست. معمولاً گفته می‌شود که اقلیم دره ابیانه به صورت ترکیبی بوده و دارای آب و هوای مدیترانه‌ای است.
در طول سال متوسط بیشترین دما در روستای ابیانه به تیر ماه اختصاص دارد و متوسط کمترین دما نیز در دی ماه دیده می‌شود. در اواخر دی ماه کم‌کم سرمای هوا کاهش پیدا کرده و با نزدیک شدن به بهار دمای هوای روستای ابیانه افزایش می‌یابد. گرمای هوا در روستای ابیانه از شروع فصل بهار آغاز می‌شود و معمولاً تا اواخر تیر ماه نیز ادامه پیدا می‌کند. بعد از این زمان به تدریج از دمای هوا کاسته می‌شود و این چرخه به همین منوال ادامه می‌یابد.
یکی از مسائل مهم در رابطه با آب و هوای روستای ابیانه به بارندگی آن باز می‌گردد. در این روستا معمولاً بارندگی‌ها در فصل زمستان و به صورت برف رخ می‌دهند. برف‌های نشسته در دامنه‌های مرتفع این روستا تا مدتی طولانی باقی می‌ماند و کم‌کم با فرا رسیدن فصل تابستان آب می‌شوند. باید اعتراف کرد که روستای ابیانه در زمانی که سفید پوشِ برف است نیز زیبایی‌های حیرت‌انگیز خود را همچنان حفظ می‌کند. در نهایت می‌توان اضافه کرد که اگر تصمیم سفر به روستای ابیانه را در سر دارید
بهترین فصل برای این بازدید از این روستا بهار و تابستان است. روستای ابیانه علاوه بر بافت تاریخی و زیبای خود جاذبه‌های گردشگری دیگری را نیز برای مسافران به همراه خواهد داشت که از میان آن‌ها می‌توان به خانقاه و همین‌طور کاروانسرا‌ها و اشترخانه‌ها اشاره کرد. خانقاه که مربوط به زمان شاه عباس صفوی است در محله پ خونه قاه یا پس خانقاه قرار دارد و در واقع ساختمانی سه طبقه است که نمای آن آجری بوده و در سردرش نیز طاق‌های ضربی و نقاشی‌هایی مربوط به دوره صفویه دیده می‌شود.
این خانقاه در گذشته محل استراحت شاهان صفوی در فصل تابستان بوده و صوفیان و درویشان نیز در آن جمع می‌شدند. همان‌طور که گفته شد کاروانسرا‌ها نیز در روستای ابیانه حرفی برای گفتن دارند. به‌طور کلی در روستای ابیانه دو کاروانسرای اصلی وجود دارد که در غرب این روستا بوده و در آن‌ها معاملات پایاپای انجام می‌شده است. ناگفته نماند که علاوه بر این دو کاروانسرای اصلی، دو کاروانسرای کوچک دیگر نیز در روستای ابیانه وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها نیز بازدید نمایید.
اشترخانه‌های روستای ابیانه نیز محلی برای رفت و آمد کاروان‌های شتر در زمان قدیم بوده‌اند. ساختمان این اشترخانه‌ها بزرگ بوده و سقف‌های بلندی دارند و معمولاً مالکیت هر کدام از این اشترخانه‌ها به فردی ثروتمند باز می‌گردد. از آن‌جایی که روستای ابیانه به‌طور سالانه پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است، امکانات اقامتی در آن در حد قابل‌قبولی رشد پیدا کرده‌اند.
روستای ابیانه به‌طور کلی دارای دو هتل ویونا و ابیانه است که هر دوی آن‌ها سه ستاره بوده و شرایط خوبی را برای اقامت مسافران فراهم آورده‌اند. در کنار این هتل‌ها، خانه‌هایی با همان بافت قدیمی نیز در سراسر روستا وجود دارند که به اجاره گذاشته می‌شوند و قیمت آن‌ها بنا به شرایطشان متفاوت خواهد بود.